Stemkunstenares, componiste en radiomaker, de Rwandese-Belgische kunstenaar Aurélie Nyirabikali Lierman is het allemaal. Ze richt zich nadrukkelijk op haar persoonlijke veldopnames: een grote verzameling unieke geluiden en soundscapes van ruraal en stedelijk hedendaags Oost-Afrika. In haar werk versmelt ze stemkunst, audio art en eigentijdse compositie op een heel persoonlijke wijze.
In Umva! breekt Lierman de grenzen tussen radiokunst en storytelling verder open. Luisteraars krijgen bij het begin van de voorstelling elk een draadloze koptelefoon en worden ondergedompeld in een hybride geluidswereld die zich ontvouwt vanuit de verbinding tussen instrumentale en vocale muziek, bruitage, Afrique concrète en abstracte elektronica.
Voor Umva! (wat ‘luisteren’ betekent) haalt Lierman – zelf geboren in Rwanda maar opgegroeid in België – haar directe inspiratie uit een reeks levensveranderende ontmoetingen met Kanyoni Ladislas, haar 113 jaar oude Rwandese grootvader. Lierman beschouwt hem als een legende: tijdens zijn lange leven als jager en traditioneel genezer zag hij hoe de kolonisatie, de onafhankelijkheidsstrijd, genociden en naoorlogse conflicten Rwanda veranderden in het kwetsbare land dat het nu is. Ze bezocht hem voor het laatst in 2021, in de Virunga, waar ze ook een ander indrukwekkend deel van zijn leven ontdekte: hij, in zijn jonge jaren, als meester van de koeien, die grote kuddes leidde in de hele regio van Liermans voorouders. En hoe dat hem – samen met zijn toch al uitzonderlijke werk als genezer en jager – een nog uniekere positie gaf in de (prekoloniale) samenleving van Rwanda. Via haar grootvader kreeg Lierman toegang tot de schoonheid van de inyambo-koe en de verfijnde complexiteit van de onderbelichte oude esoterische koeiencultus van Rwanda.
Umva! toont de uitkomst van Liermans onderzoek naar vormen van animisme, het geloof in een complete, bezielde wereld, en de wijzen waarop animistische wereldbeelden hebben weten te overleven ondanks hevige onderdrukking door zware kolonisatie.
Compositie: Aurélie Nyirabikali Lierman – Muzikale dramaturgie: Romain Bischoff – Uitvoerders: Soa Ratsifandrihana, Raphaela Danksagmüller, Maya Felixbrodt, Aurélie Nyirabikali Lierman, Yung-Tuan Ku en Kaito Winse – Licht design: Niels Kingma – Sound design: Stefan Bos
Umva! is een concept van Aurélie Nyirabikali Lierman en productie van Diogo Marques.
In kader van Sounds Now, mede gefinancierd door het Creative Europe programma van de Europese Unie.
